Genelge

Başbakanlıktan:

Konu: Malûl Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri

Genelge

2005/12

Türk Vatanı ve Milletinin ebedi varlığını ve Devletimizin bölünmez bütünlüğünü mu­hafaza etmek maksadıyla, kanlarını akıtarak tarihimize altın sayfalar yazdıran aziz şehitleri­mize, gazilerimize, harp ve vazife malûllerimize ve bunların dul ve yetimlerine sahip çıkmak, saygılı olmak ve hatıralarını yüceltmek hepimiz için kanuni ve vicdani bir sorumluluktur.

Bu itibarla, günlük yaşantılarında ilgi ve ihtimama muhtaç harp ve vazife malûlü gazi­ler ile şehitlerimizin dul ve yetimlerinin; gerek resmi ve özel işlerinin kamu kurum ve kuru­luşlarında takibi ve yerine getirilmesi esnasında, gerekse halkla münasebetlerinde kendilerine gerekli ilgi ve yardımın gösterilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede aşağıda maddeler halinde belirtilen hususlara açıklık getirme ihtiyacı duyulmuştur.

1.3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun Ek 1 inci maddesi ile getirilen;

"Genel, katma ve özel bütçeli kurum ve kuruluşlarla mahalli idareler ve sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan her nevi teşebbüs ve bağlı ortaklıklar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur kadroları ile sözleşmeli personel ve sürekli işçi kadroları­nın %0.5 'ini, bu Kanunun 1 inci maddesinde yazılı terör eylemleri nedeni ve etkisiyle;

a) Şehit olan veya çalışamayacak derecede malûl olan kamu görevlileri ile er ve erbaşların varsa eşlerinin, yoksa çocuklarından birisinin, çocukları da yoksa kardeşlerinden birisinin veya,      

b) Malûl olup da çalışabilir durumda olanların,

istihdamı için ayırmak ve bu fıkra hükümleri çerçevesinde belirlenecek kişileri işe almak veya atamak zorundadırlar."

hükmü çerçevesinde, bütün kamu kurum ve kuruluşları görevlendirilmiş, bu konuda koordi­nasyonu sağlama görevi ise İçişleri Bakanlığı'na verilmiştir.

Ancak, şehit ve malûl yakınları ile çalışabilir durumdaki malûllerin işe yerleştirilme iş­lemleri ile ilgili olarak bazı kurumların beklenilen ölçüde hassasiyet göstermedikleri anlaşıl­maktadır. Farklı statü ve amaçlarla kurulmuş bulunan kamu bankaları, kurunt, kurul, üst kurul vb. gibi kamu kurum ve kuruluşlarından bazıları, 3713 sayılı Kanun gereğince zorunlu olmasına rağmen; bu güne kadar kadro tahsis etmemişlerdir. Kadro tahsis eden kurumların büyük çoğunluğu ise hak sahiplerinin genellikle atanamayacakları yer, ünite ve unvanda kadrolar bildirmişlerdir. Öte yandan bazı kurumların 3713 sayılı Kanun gereğince yapılan atamaları personel seçme olarak değerlendirerek, hak sahiplerini alıp almamakta ser­best oldukları düşüncesiyle Kanunun uygulamasına aykın hareket ettikleri ve mezkur Kanu­nun uygulanmasında sadece İçişleri Bakanlığının görevli olduğu gibi bir kanaatle Kanunla kendilerine verilen yükümlülüklerden kaçındıkları gözlenmektedir. Halbuki, bir takım idari tasarruflarla kanunların uygulanmasını engellemek mümkün değildir.

Yukarıda açıklanan Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere; kurum ve kuruluşların söz konusu zorunluluk karşısında uygulamayı durdurma, erteleme veya yerine getirmeme gibi yetkileri bulunmamaktadır. Tüm kamu kurum ve kuruluşları bu Kanuna uygun hareket etmek durumundadır. Aksi bir tutum, görevi ihmal anlamına gelebilecek ve sorumluluk mevkiinde bulunan insanları, idari ve cezai yaptırımlarla karşı karşıya bırakabilecektir. Bu Kanunun uy­gulanması bazen kurumların genel politikasına aykırı gibi görünse bile, bu durumda dahi ya­pılması gereken Kanunu uygulamamak değil, kurumların genel politika ve ihtiyaçları ile Ka­nunun çıkarılış amacı ve kamu hizmeti anlayışını bir dengede buluşturmak olmalıdır.

Bu nedenle, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun Ek 1 inci maddesine göre yapı­lacak şehit veya malûl yakını ile çalışabilir durumdaki malûllerin atamasında kullanılmak üze­re; genel, katma ve özel bütçeli kurum ve kuruluşlarla, mahalli idareler ve sermayesinin yan­sından fazlası kamuya ait olan her nevi teşebbüs ve bağlı ortaklıkların İçişleri Bakanlığı'na bildirmiş oldukları kadroları bu Genelgenin yayım tarihinden itibaren 3 ay içerisinde, aşağı­daki hususlar dikkate alınarak güncelleştirilecek, güncelleştirmeyen kurumlara, hak sahipleri­nin öğrenim durumlarına göre atama yapılması resen teklif edilecektir.

Kadro tahsis edilirken dikkat edilecek hususlar:

I-  Terörle mücadele sonucu malûl olan hak sahiplerinin; memur olarak atandıkları takdirde malûl maaşları kesildiğinden, atamaları daimi işçi kadrolarına yapılmaktadır. Kurumlarca bildirilen işçi kadrosu kontenjanı bittiğinden, terör malûllerinin istihdamında karşılaşılan güçlükleri aşmak için işçi statüsündeki kadrolara ağırlık verilecektir.

II-  Çoğunluğu ilkokul mezunu olan şehit yakınlarının istihdam edilebilmesi için özellikle "Yardımcı Hizmetler Sınıfı"    kadrolarına atanacaklarda   "ilkokul" mezunlarının atanması kolaylaştırılacaktır.

m- Kadro tahsisinde öncelik, fakülte ve yüksekokul mezunlarının atanacağı veya kurumsal özellik taşıyan kadrolara (Öğretmen, İmam-hatip vs.) değil; ilkokul, ilköğretim oku­lu ve lise mezunlarının atanabilecekleri unvanlara verilecektir.

2. Devletin, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne ve güvenliğine kasteden terör örgütleriyle mücadelede yaralanarak malûl olan gazilerden çalışabilir durumda olanlar, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun Ek 1 inci maddesi gereğince kamu kurum ve kuruluşla­rında işçi statüsünde istihdam edilmektedirler.

Malûl gazi personelin çalıştıkları iş yerlerinde farklı uygulamalara maruz kaldıkları, zaman zaman gazilik onurunu zedeleyici söz, tutum ve davranışlarla karşılaştıkları, kendileri­ne görev verilirken, sağlık durumlarının ve fiziksel noksanlıklarının dikkate alınmadığı husus­ları sözlü ve yazılı müracaatlarla çok sık olarak dile getirilmektedir.

Yüce Türk Milletinin güven ve huzuru için hayatlarım tehlikeye atarak, büyük bir ce­saret ve feragatle görevlerini ifa ederken yaralanarak malûl gazi olan bu vatan evlatlarına, ga­zilik onurunun her zaman ve her yerde hissettirilmesi, kendilerine her alanda yardımcı olun­ması ve bu hususun vicdani bir sorumluluk olarak benimsenmesi gerektiği değerlendirilmek­tedir.

Bu itibarla, söz konusu personelin çalıştıkları iş yerlerinde karşılaştıktan sorunlar çö­züme kavuşturulacak, ayrıca; günlük yaşantılarında ilgi ve ihtimama ihtiyacı olan malûl gazi­lerin, gerek resmi ve özel işlerinin kamu kurum ve kuruluşlarında takibi ve yerine getirilmesi esnasında, gerekse halkla münasebetlerinde, kendilerine gerekli ilgi ve yardım özenle gösteri­lecektir.

3.29/01/1999 tarihli ve 99/12354 sayılı Bakanlar Kurulu Karan ile; terörle mücadele sırasında malûl sayılamayacak derecede yaralananlar, Bakanlar Kurulu Karan uyarınca yü­kümlülük süreleri uzatılan yedek subay, erbaş ve erler ile emsallerine göre göstermiş oldukları üstün cesaret ve başarılarından dolayı komutanlarının takdirini kazanmış olanlara kamu ku­rum ve kuruluşlarına ait işyerlerine işçi statüsünde personel alımlarında öncelik tanınması hükme bağlanarak, uyulacak usul ve esaslar belirlenmiştir.

Bu esaslar gereğince, durumlarını kanıtlayan belgelerle birlikte Türkiye İş Kurumunun il müdürlüklerine kayıt yaptıran hak sahiplerinin isimleri işçi talep eden kamu kurumlarına bildirilmesine rağmen ilgililerin söz konusu öncelik hakkından yararlandırılmadıklarına dair şikayetleri giderek artmaktadır.

Şikayetlerin ortadan kaldırılması için Bakanlar Kurulu Kararının titizlikle uygulanması, bu doğrultuda özellikle Türkiye İş Kurumu taşra teşkilatının, işçi istihdam eden kamu kurum ve kuruluşlarının uygulama konusunda bir kere daha bilgilendirilmeleri ve tüm kamu kurum ve kuruluşlarının gerekli hassasiyeti göstermeleri beklenmektedir.

4- 07/04/1999 tarihli ve B.02.0.PPG.0.12.320-4571 sayılı, 09/02/2003 tarihli ve B.02.0.PPG. 0.12.320 -2314 sayılı ve 07/05/2003 tarihli ve B.02.0.PPG.0.12.320-7172 sayılı yazılar uygulamadan kaldırılmıştır.

Bilgilerini, ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca yukarıda belirtilen hususlarda ge­reken hassasiyetin gösterilmesini önemle rica ederim.

                                                                                                                                    Recep Tayyip ERDOĞAN

                                                                                                                                                  Başbakan